Hoeveel alimentatie moet ik betalen?

Vaak worden in het kader van een echtscheiding, dezelfde of vergelijkbare vragen gesteld. In deze reeks artikelen “De meest gestelde vragen in het kader van een echtscheiding” zullen de familierecht advocaten van TEN een aantal van deze vragen beantwoorden.

Vraag:

Hoeveel alimentatie moet ik voor de kinderen en/of mijn ex-partner betalen?

Antwoord:

Iedereen in Nederland weet wel ongeveer wat alimentatie is en velen hebben er een mening over. Maar van de hoed en de rand weten, dat is veel lastiger. Om de vraag welk bedrag iemand aan alimentatie moet betalen te kunnen beantwoorden, moet gekeken worden naar een groot aantal zaken die bij het berekenen van de alimentatie van belang zijn. Ik zet deze zaken graag even voor u op een rijtje.

Alimentatie en het bepalen van het bedrag daarvan is een soort weegschaal. Aan de ene kant van de weegschaal zit de behoefte en aan de andere kant de draagkracht. De weegschaal moet in evenwicht worden gebracht. Het bedrag waarbij dit evenwicht gevonden wordt, is het bedrag dat moet worden betaald aan alimentatie. Maar wat is nu die behoefte en wat is de draagkracht? We beginnen met de behoefte.

De behoefte bepalen

Behoefte is het bedrag dat een kind of de ex-partner nodig heeft om in het levensonderhoud te kunnen voorzien. De behoefte wordt altijd bepaald op basis van de financiële situatie van partijen op het moment dat alles nog koek en ei was en de partners nog samenwoonden. De behoefte wordt berekend op het welstandsniveau dat partijen hadden toen ze nog samen waren. Hiervoor wordt gekeken naar het netto besteedbaar inkomen dat de partners samen hadden. Op basis van dit netto besteedbaar inkomen kan aan de hand van de daarvoor geldende tabellen van het NIBUD vervolgens worden berekend, ook in samenhang met de leeftijd van de kinderen, wat de behoefte van de kinderen is. Dit is het bedrag dat de kinderen nodig hebben om in het levensonderhoud te voorzien Onder levensonderhoud vallen niet alleen voeding, kleding, kosten voor school of hobby’s, maar ook het wonen in een woning oftewel de kosten van gas, water en licht, internet en zo verder. De behoefte van de kinderen wordt dus berekend aan de hand van het netto besteedbaar inkomen van het gezin en de daarvoor geldende tabellen.

Dit is anders voor de behoefte van de partner. Deze kan op twee manieren worden berekend. Het meest zuiver is om een behoeftelijstje te laten opstellen door de partner die partneralimentatie wil ontvangen. Aan de hand van dit lijstje, waarop alle maandelijkse uitgaven staan, wordt dan immers duidelijk wat concreet de behoefte van de partner is. U kunt hierbij denken aan niet alleen de kosten voor een woning, maar ook het abonnement voor de sportschool of bijvoorbeeld het opzij zetten van geld voor vakantie. Belangrijk is vooral dat het past bij de situatie van partijen zoals die was toen ze uit elkaar gingen. De uitgaven die toen werden gedaan, moeten worden meegenomen in het behoeftelijstje. De enige uitzondering hierop kan zijn dat er inmiddels een nieuwe woning is met een andere woonlast.

“Om de hoogte van de alimentatie te kunnen bepalen, moeten we de behoefte en draagkracht bepalen.”

Een andere manier om de behoefte van een partner te berekenen is aan de hand van de Hof-norm. Het Gerechtshof heeft ooit een stelregel bedacht hoe de behoefte van een ex-partner zou kunnen worden berekenen. Dit is als volgt. Eerst moet het netto besteedbaar inkomen van het gezin worden berekend. Daar worden de kosten van de kinderen van afgetrokken, omdat kinderen voor partners gaan. Van het resterende bedrag wordt 60% genomen. Dat is het bedrag dat elke partner nodig heeft om in de behoefte te kunnen voorzien. Dit is 60% en niet 50%, omdat u alleen net wat meer nodig heeft voor bijvoorbeeld een woning, dan wanneer u deze kosten met een partner kan delen.

De draagkracht bepalen

Als de behoefte van een kind of een partner bekend is, kent u de ene kant van de weegschaal. De andere kant van de weegschaal is de draagkracht. Draagkracht wordt berekend op basis van de actuele inkomensgegevens van de ouders of van de ex-partner.

Voor kinderalimentatie geldt dat de draagkracht wordt berekend volgens een rekenformule. Er wordt eerst berekend wat uw netto besteedbaar inkomen op dit moment is. Hier mag u vervolgens de bijstandsnorm van aftrekken. Tevens mag u 30% van uw netto besteedbaar inkomen gebruiken om te besteden aan de woning (als huur of hypotheek). Voor de rest van het bedrag geldt dat u 70% moet gebruiken voor kinderalimentatie. Dat is de draagkracht voor de kinderalimentatie. Bij kinderen geldt natuurlijk dat er meestal twee of soms meer ouders zijn waarover de kosten van de kinderen, de behoefte dus, moeten worden verdeeld. Dit gaat naar rato van draagkracht. Dat betekent dat u voor kinderen altijd de draagkracht van alle ouders moet berekenen en vervolgens kijkt hoe deze draagkrachten zich ten opzichte van elkaar verhouden. Het kan dus bijvoorbeeld zo zijn dat de draagkracht van de vader € 200,– is en van de moeder € 100,–. Dat betekent dat als de kosten van de kinderen moeten worden verdeeld, de vader 2/3 van de kosten voor zijn rekening moet nemen en de moeder 1/3. Hierbij moet wel worden gekeken naar de zorgkorting. Dit is het bedrag dat van de uiteindelijke (eventuele) kinderalimentatie wordt afgetrokken indien de ouder die de alimentatie betaalt de kinderen bij zich heeft in het kader van een zorgregeling. Uiteraard heeft die ouder dan zelf ook de nodige kosten voor de kinderen. De zorgkorting gaat uit van een percentage. Indien u gemiddeld een dag in de week de kinderen heeft, mag een zorgkorting worden gehanteerd van 15%, is dit twee dagen dan is het percentage 25%, bij drie of meer dagen per week 35%.

Voor partneralimentatie was het tot 1 januari 2023 lastig om de draagkracht te berekenen. Dit ging via een uitgebreide draagkrachtberekening in een alimentatierekenprogramma. Kort gezegd, werd in deze berekening rekening gehouden met de actuele inkomenssituatie, waarvan vervolgens een aantal zaken werd afgetrokken.

Per 1 januari 2023 is dit gewijzigd en wordt dezelfde rekenformule gehanteerd als voor de kinderalimentatie. Dat betekent dat ook bij partneralimentatie eerst wordt berekend wat uw netto besteedbaar inkomen op dit moment is. Vervolgens mag u de bijstandsnorm ervan aftrekken. Tevens mag u 30% van uw netto besteedbaar inkomen gebruiken als woonbudget. Voor partneralimentatie geldt dan voorts dat u 60% dient te gebruiken voor de partneralimentatie. Dat is de draagkracht en kortom het bedrag dat u kan betalen.

In bijzondere gevallen kan het echter zo zijn dat als u juist meer woonlasten heeft of juist minder er uit wordt gegaan van een ander bedrag dan 30% van uw netto besteedbaar inkomen als woonbudget. Het bedrag aan woonlasten wordt aangepast als uw lasten hoger zijn en er sprake is van niet vermijdbaar of niet verwijtbare lasten, kortom als u er niets aan kan doen dat u deze hogere lasten heeft. Zijn uw lasten lager en is er een tekort in de draagkracht voor de alimentatie, dan kan worden gerekend met een lager bedrag aan woonlasten.

Voor meer informatie over de nieuwe berekening partneralimentatie per 1 januari 2023, verwijzen wij u naar deze pagina.  

Belangrijk daarbij is bovendien dat partneralimentatie altijd wordt vastgelegd als een bruto bedrag. Dit omdat voor degene die betaalt de partneralimentatie aftrekbaar is bij de Belastingdienst. Degene die de partneralimentatie ontvangt moet hierover belasting betalen. Het is daarom goed om duidelijk te hebben wat het bruto bedrag aan partneralimentatie is als u alimentatie gaat betalen, maar vervolgens ook welk bedrag u naar verwachting terugkrijgt van de Belastingdienst. Kinderalimentatie is altijd een nettobedrag.

Indexering alimentatie 2024

Het indexeringspercentage voor de alimentatie 2024 is bekend. De partner- en kinderalimentatie moet in 2024 met 6,2% worden verhoogd. Voor de indexering alimentatie 2024, verwijzen wij u naar deze pagina. 

Studerende kinderen onder de 21 jaar

Belangrijk in dit kader is verder nog om te benoemen dat ouders financieel verantwoordelijk blijven voor hun kinderen totdat zij 21 jaar worden. Dat betekent dat ook voor kinderen van 18 tot 21 jaar een bedrag aan kinderalimentatie verschuldigd is. Wanneer een kind 18 jaar wordt en dus volwassen, moet de kinderalimentatie aan het kind zelf worden betaald. Mocht een kind thuis wonen bij een van de ouders, dan kan in onderling overleg tussen ouders en kind worden afgesproken dat het bedrag aan alimentatie aan de ouder wordt betaald bij wie het kind woont. Is hierover geen overeenstemming, dan moet het bedrag gewoon aan het kind zelf worden betaald.

“Er zijn verschillende manieren om te berekenen wat een studerend kind nodig heeft.”

In principe is het zo dat een bedrag aan kinderalimentatie hetzelfde blijft, ook als het kind 18 jaar is geworden. Het simpele feit dat het kind 18 is geworden, betekent niet dat het bedrag aan kinderalimentatie gewijzigd moet worden. Het kan echter zo zijn dat een kind van 18, omdat het studeert en daardoor aanzienlijke kosten heeft, een andere behoefte krijgt aan alimentatie. Er zijn verschillende manieren om te berekenen wat een studerend kind nodig heeft. Ook hier zou kunnen worden gewerkt met een behoeftelijstje, maar er zijn ook normen uit de Wet op de Studiefinanciering. Uiteraard is het daarnaast zo dat deze kinderen vaak al eigen inkomsten hebben uit bijvoorbeeld een bijbaantje. Hier moet natuurlijk ook rekening mee worden gehouden.

Vastlegging kinder- en partneralimentatie

De kinderalimentatie wordt vastgelegd in het ouderschapsplan en het echtscheidingsconvenant. De partneralimentatie staat in het echtscheidingsconvenant. Belangrijk is in elk geval dat de uitgangspunten die hebben geleid tot de alimentatiebedragen in de stukken worden opgenomen. In elk geval zou altijd de behoefte in de stukken moeten worden opgenomen, zodat duidelijk in het ouderschapsplan of convenant staat wat een kind of partner nodig heeft. Dit is belangrijk omdat over de behoefte in de toekomst discussie zou kunnen ontstaan. Dit soort discussies willen we liever voorkomen.

Het is niet alleen belangrijk om de alimentatiebedragen vast te leggen in het convenant en/of ouderschapsplan, maar ook dat de rechtbank deze bedragen bekrachtigt in een uitspraak. Immers, mocht degene die de alimentatie ontvangt deze uiteindelijk niet meer ontvangen omdat de betalingsplichtige niet (meer) tot betaling overgaat, dan kan slechts een deurwaarder of het LBIO worden  ingeschakeld indien er een uitspraak is waarin de alimentatiebedragen zijn vastgelegd. Het LBIO is overigens het Landelijk Bureau Inning Onderhoudsbijdragen, dat kinder- en partneralimentatie kan innen voor degene die dit zou moeten ontvangen.

“Neem altijd de uitgangspunten die hebben geleid tot de alimentatiebedragen op in het ouderschapsplan en het echtscheidingsconvenant.”

Zoals u hebt kunnen lezen, zitten er de nodige haken en ogen aan partner- en kinderalimentatie en kan dus niet zomaar worden gezegd welk bedrag iemand aan kinder- en/of partneralimentatie moet betalen. Bovendien kan ook niet op basis van één loonstrook van de alimentatieplichtige worden gezegd wat het bedrag van kinder- of partneralimentatie zou moeten zijn. Hiervoor zijn veel meer zaken van belang. Het is daarom goed om serieus na te denken en te onderzoeken welk bedrag aan kinder- en partneralimentatie passend is. Dit is van belang voor degene die moet betalen, maar zeker ook voor degene die ontvangt. Immers, geen van beiden heeft er iets aan indien de bedragen veel te hoog zijn vastgelegd. Het is dus belangrijk om over kinder- en partneralimentatie met elkaar het gesprek aan te gaan.

Let op! Als in een convenant een niet-wijzigingsbeding is opgenomen dan betekent dit dat wijziging van de partneralimentatie door de rechter niet mogelijk is. Voor meer informatie hierover verwijs ik u naar het artikel “Niet-wijzigingsbeding: wat is het en waarom adviseren wij het niet op te nemen in uw convenant“.

Heeft u nog vragen?

De advocaten van TEN bekijken altijd in overleg met u wat de beste manier is om zaken op te lossen. Wat betreft het vaststellen van alimentatie is van belang om goed inzichtelijk te krijgen wat de financiële situatie van de beide partners is en was en dat men dan in gesprek gaat over de te betalen alimentatie.

Mocht het echter niet lukken om in onderling overleg tot een oplossing te komen, dan kunnen de advocaten van TEN u hier uiteraard in bijstaan. Ook dan wordt in eerste instantie gekeken of in onderling overleg niet tot overeenstemming kan worden gekomen voor wat betreft de alimentatiebedragen. Mocht dat echter niet lukken, dan zullen we u uiteraard graag en kordaat bijstaan in het voeren van een procedure tot vaststelling van de kinder- en/of partneralimentatie.

Heeft u ook een vraag en wilt u die graag terugzien in de volgende ‘De meest gestelde vragen in het kader van de echtscheiding’, laat het ons dan weten!