(Winter)sportende werknemers in Coronatijd

Wintersport in coronatijd. Traditioneel is januari de wintersportmaand. Ondanks de strenge toegangsregels in het buitenland zijn vele Nederlanders ook dit jaar weer op wintersport geweest. Prompt verscheen recent in het nieuws dat zich onder de teruggekeerde wintersporters veel positief geteste personen bevonden. Voor ondernemers leidt dit tot vervelende consequenties, zoals verminderde inzetbaarheid en planningsproblemen door verplichte thuisisolatie en ziekte van het personeel. Wat betekent dit vanuit arbeidsrechtelijk perspectief, bijvoorbeeld voor het recht op loondoorbetaling?

Recht op loon vóór Corona

Voordat Corona zijn intrede deed was de combinatie wintersport, ziekte en recht op loon ook al een veelbesproken onderwerp. Heeft een werknemer die bewust risico’s neemt door bijvoorbeeld off piste te skiën of onder invloed van alcohol af te dalen, en die vervolgens arbeidsongeschikt raakt, wel recht op loon? De wet is daar vrij duidelijk over. Er is alleen geen recht op loon als je de arbeidsongeschiktheid met opzet hebt veroorzaakt of als je je herstel belemmert. Van opzet is pas sprake als je doelbewust ziek bent geworden. Dat doet zich eigenlijk zelden voor. Hoe risicovol skiën in het algemeen en off piste of met alcohol op in het bijzonder ook mogen zijn, er wordt zelden aangenomen dat er sprake is van opzet. Een werknemer heeft bij arbeidsongeschiktheid door een dergelijke oorzaak dus gewoon recht op loondoorbetaling.

Hoogte van het loon

Er is wel rechtspraak op basis waarvan de hoogte van het salaris tijdens ziekte kan worden aangepast. Dit geldt echter alleen in heel specifieke situaties en zal er hooguit toe leiden dat het gedeelte van het loon boven het wettelijk minimum van 70% niet hoeft te worden uitbetaald. In de meeste CAO’s en arbeidsovereenkomsten staat dat tijdens ziekte bijvoorbeeld 100% van het salaris wordt doorbetaald gedurende enige tijd. Soms worden er voorwaarden verbonden aan het recht op het meerdere aan loon boven de 70%, bijvoorbeeld dat de ziekte niet door schuld of toedoen van de werknemer mag zijn veroorzaakt.

Als een werknemer zich bij bepaalde activiteiten bewust is van een groot risico op arbeidsongeschiktheid en vervolgens tijdens die activiteit inderdaad geblesseerd raakt of ziek wordt, dan zou je je als werkgever kunnen beroepen op die voorwaarde in de CAO of arbeidsovereenkomst. Je zou dan kunnen betogen dat je tijdens ziekte slechts 70% van het loon hoeft te betalen. Bij de hiervoor genoemde voorbeelden van arbeidsongeschiktheid tijdens wintersport zou hier best wat voor te zeggen zijn, maar het is zeker geen uitgemaakte zaak. Controleer in dat geval hoe dan ook altijd eerst wat er precies in de CAO of arbeidsovereenkomst staat. Bekijk per individueel geval of het juridisch haalbaar is om inderdaad minder dan het reguliere salaris bij ziekte te betalen.

Ziek terug van wintersport in Coronatijd

Dan naar de situatie van wintersport in Coronatijd. Van de grote groep Nederlanders die met Corona terugkeerde van wintersport, zal een deel mogelijk nauwelijks klachten hebben gehad en vanuit huis hebben kunnen werken. Die situatie is overzichtelijk: er wordt gewerkt en dus moet er loon worden doorbetaald. Een ander deel zal echter niet aan het werk zijn gegaan, ofwel omdat zij daar te ziek voor waren, ofwel omdat zij niet vanuit huis konden werken en in quarantaine moesten. Voor al deze medewerkers geldt dat zij gedurende de periode van ziekte of quarantaine recht op loon houden. De reis naar het buitenland was immers toegestaan. Geen van de wintersportgebieden in Europa is aangemerkt als risicogebied (code oranje of code rood), met bijbehorende quarantaineverplichtingen na terugkomst. Bovendien was het in die landen toegestaan om de horeca te bezoeken of skiliften in te gaan. Dat een bezoek aan een restaurant of skilift de kans op het oplopen van een Coronabesmetting mogelijk vergrootte, maakt nog niet dat kan worden betoogd dat de werknemer de ziekte (of quarantaineverplichting) opzettelijk heeft veroorzaakt.

Uitsluitend als de werknemer naar een land is afgereisd waarvan op voorhand bekend was dat na terugkomst daarvan een quarantaineverplichting zou gelden, is er een grondslag om geen loon uit te betalen, wanneer de werknemer niet vanuit huis kan werken. Momenteel geldt echter slechts voor een beperkt aantal (niet-wintersport) landen code oranje of code rood, dus deze situatie zal zich niet snel voordoen.

Informatieverplichting vs. zorgplicht

Er is uiteraard ook een situatie denkbaar dat niet duidelijk is waar de werknemer op vakantie is geweest. Aangezien je als werkgever een zorgplicht hebt om een veilige werkomgeving te creëren voor je personeel, is het stellen van de vraag waar je werknemer is geweest, van groot belang. Als werkgever wil je immers voorkomen dat je medewerkers in contact komen met een mogelijk besmette collega. Je bent daartoe zelfs wettelijk verplicht. Omdat je alleen aan deze verplichting kunt voldoen als je weet waar de werknemer is geweest, staat het je vrij om de werknemer hiernaar te vragen. Je werknemer moet hier vervolgens naar waarheid op antwoorden.

Weigert de werknemer aan te geven waar hij is geweest, dan is het advies deze werknemer uit voorzorg te verplichten vooralsnog thuis te blijven. Omdat het in dat geval aan de werknemer zelf te wijten is dat hij niet naar het werk kan komen, kan het loon worden stopgezet gedurende de periode dat de werknemer thuis zit (en hij niet vanuit huis kan werken). Voor de bepaling van de duur van deze periode zonder loonbetalingsverplichting, is het raadzaam de GGD of de quarantainerichtlijnen vanuit het RIVM te raadplegen.

Conclusie wintersport in coronatijd

In deze economisch zware tijden voor veel ondernemers, biedt het arbeidsrecht dus maar in beperkte mate soelaas voor werkgevers in situaties waarin werknemers met corona terugkeren van hun wintersport. De loonbetalingsverplichting ten opzichte van ziek of in quarantaine verblijvend personeel geldt in vrijwel alle gevallen. Dit is operationeel en financieel heel ingrijpend voor ondernemers. Het is dan ook te hopen dat er snel licht aan het einde van tunnel komt.

Heeft u vragen? Neem dan contact op met TEN Advocaten.